Беларуская мова

Т

        Тэма: Давальны і творны склоны

Мэты: Пазнаёміць з канчаткамі назоўнікаў  у  формах множнага  ліку  давальнага і творнага склонаў, вучыць утвараць формы множнага  ліку  давальнага і творнага склонаў назоўнікаў; развіваць ар фа гра  фічную  піль-насць, граматычны лад маўлення  навучэнцаў; выхоўваць  культуру маў лення,  эстэтычныя пачуцці.

                                           Ход урока
1 . Арганізацыйны этап
1 . Празвінеў званок для нас.
Усе зайшлі спакойна ў клас .
Павіталіся ласкава ,
Ціха селі , спінкі ­ прама ...
Бачу клас наш хоць куды !
Мы пачнем ўрок , сябры? ( Так)
Дзеці , цёпла вам ? ( Так)
У класе светла вам? ( Так)
Празвінеў званок? ( Так)
Ужо скончыўся ўрок? ( Не)
Толькі пачаўся ўрок ? ( Так)
Ці жадаеце вучыцца? ( Так)
Тады трэба працаваць ? ( Так)
2. Псіхалагічны настрой
    - Калі вы хочаце , каб жыццё ўсміхалася вам , падарыце спачатку ёй сваё
добры настрой. Пакажыце мне , з якім настроем вы пачынаеце ўрок : (у
кожнага вучня па 3 карткі , з дапамогай якіх ён паказвае свой настрой у
пачатку ўрока )    добры дрэнны не ведаю
     - Вы нават не здагадваецеся , што ёсць унутраныя сілы, якія дапамагаюць вам паспяхова і лёгка вучыцца , адчуваць сябе ўпэўнена. Можа быць , гэта нават нешта асаблівае , пра што ведаеце толькі вы . Няхай гэта застанецца вашай таямніцай.
Урок прысвячаецца :
тым , хто вучыцца ...
тым , хто вучыць ...
тым , хто любіць вучыцца ...
і тым , хто яшчэ не ведае ,
што можа і любіць вучыцца!

2. Чыстапісанне
Адгадайце загадку. 
     «Ляціць ­ маўчыць,

ляжыць ­ маўчыць,
    а цяпло прыйдзе ­
    зараве ». (Снег.)
-   Які зараз месяц? (Снежань.)

-  Што цікавага адбываецца ў гэтым месяцы з прыродай? (адказы дзяцей)
    сс
    са сёе сёе ...
    Сне..ныя ка..кі,  сне..ныя дамы,  засне..аныя рэкі, сн..гапады, сн..гір, сн..гіры.
       - Напішыце прапанаваны шэраг літар у названай паслядоўнасці да канца радка і запішыце прапанаваныя словазлучэнні. Растлумачце правапіс прапушчаных літар,вызначце род і лік назоўнікаў. 

3. Арфаграфічная размінка
Вучні атрымліваюць карткі з вершаванымі радкамі:
            Марозік кр.піць, лё. та.шчэе,
            І р.чка вольная н.мее,
            Да дна ва.іца вым.рзае

І х.ду бедная (не) мае. Я.Колас
    -  Растлумачце правапіс прапушчаных арфаграм.
     - Растлумачыць пастаноўку знакаў прыпынку ў складаным сказе, у сказе з 
аднароднымі членамі, падкрэсліце назоўнікі, вызначце іх род і лік.

4. Этап праверкі дамашняга задання.
-    Нішто не дапамагае так нагуляць апетыт, як прагулка на свежым паветры.
Давайце крыху пагуляем у снежкі і, разам, ўспомнім, якія склоны існуюць у
беларускай мове. Я кідаю вам сняжок і называю склон, а вы кажаце на якія
пытанні адказваюць гэтыя склоны.
(Праводзіцца гульняў) Р. ­ (Каго ?, чаго?), В. _ (Пра каго ?, пра што?) і г.д ..
      Пр. 230

5. Падрыхтоўка да засваення новага матэрыялу. 
Стварэнне сітуацыі, якая прыводзіць да пастаноўкі вучэбнай задачы. 
Знайсці ў кожным слупку лішняе слова і абгрунтаваць свой адказ
                Зімам палям мышамі  сняжынкам
                Завеямі снягам птушкамі  маразамі
(У першым слупку лішняе слова мышамі ( Т.с.) , а астатнія Д.с. У другім –снягам (Д.с.), а астатнія Т.с.)

- Хто вызначыў тэму ўрока? ( Давальны і творны склоны)

 (Дзеці фармулююць мэту ўрока.) 

6. Этап вывучэння новай тэмы

Вызначэнне склону і канчаткаў назоўнікаў у прапанаваных словазлучэннях

 (практ. 231, с. 137).

Знаёмства з канчаткамі назоўнікаў у форме  множнага  ліку  давальнага  і творнага склонаў у працэсе аналізу інфармацыі рубрыкі «Завяжы вузялок!» (с. 137).

Утварэнне словазлучэнняў  па  схемах

(практ. 232, с. 137).

Фізкультхвілінка для вачэй «Сняжынка».
А зараз крыху адпачнем і правядзем фізкультхвілінку.

Ой, зіма, зіма, зіма! (хлапкі)
Весялей цябе няма! ( нахілы)
Рыпіць сняжок, мароз і лёд! ( прысяданне на лыжах)
Сумёты снегу! Новы год! ( кругі рукамі)
Санкі, горкі, гоман, смех! ( кацім з горкі на лыжах)
Мароз люты, белы снег! ( рукі ўверх)
Весяляцца ўсе як! ( уперад адзін палец)
Колькі радасці ў вачах! (хлапкі)
Размежаванне па пытаннях форм множнага ліку давальнага склону і адзіночнага ліку творнага склону назоўнікаў у сказах

(практ. 233, с. 137—138).

Чытанне верша. Гутарка па змесце. Выбарачнае спісванне. Вызначэнне склону і ліку назоўнікаў у сказах

(практ. 234, с. 138)

7. Этап замацавання i прымянення новых ведаў i спосабаў дзеянняў
Самастойная дыферэнцыраваная праца
Вучні працуюць па картках, на якіх размешчаны матэрыял трох узроўняў. 
Дзіця выбірае картку з пасільным для сябе заданнем.
1.Прачытаць. Спісаць, дапісваючы канчаткі. Вызначыць канчаткі.
      Раніцай выпаў снег. Паветра напоўнілася  пухнатымі сняжынк... Яны ўхуталі белым покрывам зямл... . Тонкім лядк.. .. пакрылася рэчк ... Яна прыціхла і заснула, як у казц ...
2. Складзі словазлучэнні, ужываючы назоўнікі з прыназоўнікамі і без іх у
патрэбным склоне. Вызначыць канчаткі, зверху пазначыць род і скланенне.
       Сустрэць (мядзведзі), бачыць (рэчка), ехаць (лес), працаваць (двор), маляваць (альбом), глядзець (акно), жыць (горад), радавацца (падарункі), радавацца (снег), любавацца (зіма).
8. Этап падвядзення вынікаў
-   Якія задачы ставілі на ўроку? Чым займаліся? Што даведаліся на ўроку
пра назоўнік Д.с.і Т.с.?
9. Этап iнфармацыi аб дамашнiм заданнi
Пр. 235

10. Этап рэфлексіі
-  Ці змяніўся ваш настрой? Пакажыце яго на картках.( Добры, дрэнны,
абыякавы).
Сённяшні ўрок мне хочацца закончыць словамі
Любіце травы, дрэвы, рэкі.
Прастор палёў, блакіт нябёс,
Цаніце Працу Чалавека,­
І Бог вам дасць спагадны лёс,
А каб цанілі вас у свеце,­
Я лепшых слоў не падбяру,
Шануйце дзіва на планеце –
Святую нашу Беларусь.

Тэма. Родны склон

Мэты: Пазнаёміць з канчаткамі назоўнікаў  у  форме множнага  ліку роднага  склону,  паназіраць за залежнасцю канчатка  ад  тыпу  скланення  назоўніка  ў  форме адзіночнага  ліку, вучыць  утвараць  форму множнага  ліку  роднага  склону  назоўнікаў, размяжоўваць  формы множнага ліку роднага і  вінавальнага  склонаў адушаўлёных  на  зоўнікаў; развіваць арфаграфічную піль насць, граматычны лад маўлення навучэнцаў; выхоўваць культуру маўлення.

Ход урока

1.Арганізацыйны момант

- Усміхніцеся і пажадайце адзін аднаму прыемнага настрою і плённай працы на ўроку.

Празвінеў ужо званок,

Пачынаем мы урок.

Будзем дружна працаваць,

Будзем веды набываць.

2. Акуталізацыя раней вывучанага

- Што такое скланенне?

- Назавіце склоны.

- Назавіце склонавыя пытанні.

- Праскланяйце словы снег і кнігі. Чым адрозніваюцца словы?

3. Арфаграфічная размінка

Уставіць прапушчаныя літары, раскрыць дужкі.

Падз..мула (з)поўначы зд..ровым х..ла..ком. З..мля (па)суш..ла, (па)кр..лася цвёрдаю скар..нкаю. А (пад)но..нач (па)сыпа.. спорны сн..жок, густы і сухі. Сне.. ішо.. (у,ў)сю ноч.. і (у,ў)весь наступны (д,дз)ень. (Пад)веч..р сне.. суня(у,ў)ся. Кашлатыя лапы г..лін гнуліся пад х..лодным пластом снегу.

4. Чыстапісанне

- Пра якую пару года ідзе гаворка ў тэксце?

- З якога гука пачынаецца слова? Як называецца літара?

Зз

-Назавіце парны глухі гук.

СсС

Сз Зс

-Запісваем сказ пад дыктоўку.

Роўнаю пялёнкаю кладзецца снег на хаты.

-Вызначыць склон назоўнікаў.

-Які склон не сябруе з прыназоўнікамі (Н.с.).

- Назавіце назоўнік множнага ліку.( хаты)

5. Паведамленне тэмы і мэт урока

- Сёння мы працягнем працу над вывучэннем склонаў назоўніка і больш падрабязна пазнаёмімся з родным склонам множнага ліку.

6. Работа над тэмай урока

    Вызначэнне тыпу скланення назоўнікаў. Утварэнне  формы  множнага  ліку  гэ-тых  назоўнікаў.  Групоўка  назоўнікаў

(практ. 226, с. 134).

    Вызначэнне склону і канчаткаў назоўнікаў у прапанаваных словазлучэннях       

(практ. 227, с. 134).

    Знаёмства з канчаткамі назоўнікаў у форме множнага ліку роднага склону ў працэсе аналізу інфармацыі рубрыкі «Завяжы вузялок!» (с. 134—135).

    Утварэнне формы роднага склону множнага ліку назоўнікаў на ўзор

(практ. 228, с. 135).

Фізкультхвілінка

    Размежаванне форм множнага ліку род-нага і вінавальнага склонаў адушаўлёных назоўнікаў у словазлучэннях шляхам падстаноўкі назоўніка 1-га скланення ў форме адзіночнага ліку

(практ. 229, с. 136).

    Знаёмства з правапісам слоўнікавага слова секунда, гука-літарны аналіз яго, складанне з ім сказа.

    Работа з дэфармаванымі сказамі па ўзроўнях

-Са слоў скласці сказы, запісаць. Падкрэсліць граматычную аснову, вызначыць склон дзейнікаў.

1 узровень. Шмат, намяла, снягоў, завіруха. Пад, спяць, коўдрай, палі, снежнай.

2 узровень. Дзеці, спяшаюцца, на, навагоднюю, школу, у, ёлку. Хлопчыкаў, цудоўны, і, дзяўчынак, настрой, у.

7. Замацаванне вывучанага

Спісаць, падкрэсліць дзейнікі, вызначыць  склон назоўнікаў.

1 варыянт. Цяруш..ць сухі рэ..енькі сн..жок. Б..люткія сн..жынкі кружацца ў паветры. Вова і (М,м)іша бяруць лыж.. і ідуць па сце..цы  міма сосен і елак.

2 варыянт. Вова і (М,м)іша бяруць лыж.. і ідуць па сце..цы  міма сосен і елак.. М..ладыя хв..йкі засыпаны сн..гам. У інеі ст..яць б..розкі.

8. Падвядзенне вынікаў урока

-На якія пытанні адказваюць назоўнікі ў родным склоне?

- Якія канчаткі мае?

-Чым звычайна з’яўляецца ў сказе назоўнік, ужыты ў родным склоне?

-Як вызначыць склон назоўніка?

9.Рэфлексія

Працягніце выказванне:

-Я даведаўся…

-Я запомніў..

-Я навучыўся..

10. Дамашняе заданне

Пр. 230

Тэма: Назоўны і вінавальны склоны

Задачы:

v Пазнаёміць з супадзеннем форм назоўнікаў 3-га скланення ў назоўным і вінавальным склонах;

v вучыць вызначаць склон назоўнікаў па пытаннях, канчатках і сінтаксічнай функцыі;

v развіваць арфаграфічную пільнасць, граматычны лад маўлення, узбагачаць слоўнік навучэнцаў назоўнікамі-сінонімамі;

v выхоўваць уважлівае стаўленне да слова

Ход урока

         1.Арганізацыйны момант

         2.Праверка дамашняга задання

         3.Хвілінка чыстапісання

         4.Работа па тэме

         Чытанне сказаў. Вызначэнне сінтаксічных функцый назоўнікаў 3-га скланення. Замацаванне ўмення адрозніваць формы назоўнага і вінавальнага склонаў назоўнікаў па іх сінтаксічных функцыях (практ. 204, с. 123).

Знаёмства з супадзеннем форм назоўнага і вінавальнага склонаў назоўнікаў 3-га скланення ў працэсе аналізу інфармацыі рубрыкі «Завяжы вузялок!» (с. 123).

         Параўнанне правапісу назоўнікаў, якія заканчваюцца на шыпячы зычны, у рускай і беларускай мовах. Дапаўненне сказаў словазлучэннямі з назоўнікамі 3-га скланення. Запіс з каменціраваннем. Вызначэнне склону назоўнікаў 3-га скланення ў сказах (практ. 205, с. 123).

         Знаходжанне сярод прапанаваных слоў сінонімаў. Запіс пар сінонімаў. Дапаўненне прыказак назоўнікамі 3-га скланення. Суаднясенне прыказак са схемай (практ. 206, с. 124).

Дапаўненне сказаў назоўнікамі 3-га скланення. Запіс з каменціраваннем. Графічнае абазначэнне ў сказах галоўных членаў. Вызначэнне склону назоўнікаў 3-га скланення (практ. 207, с. 124)

5.Дамашнея заданне Пр.208

6.Вынік урока

Тэма: Займеннікі 1,2,3-й асобы адзіночнага і множнага ліку

Задачы: фарміраваць уяўленне пра асабовыя займеннікі; удасканальваць уменне вылучаць займеннікі з тэксту; садзейнічаць разуменню замяшчальнай ролі займеннікаў;

развіваць уменне распазнаваць і ўжываць асабовыя займеннікі ў мове;

выхоўваць культуру маўлення.

Ход урока

Арганізацыйны момант.

Метад “Вітанне” 

Я вітаю тых,

хто сёння з задавальненнем ішоў у школу;

хто трывожыўся па розных прычынах;

у каго добры настрой;

хто любіць вучыцца.

Якія якасці нам спатрэбяцца на ўроку, каб дасягнуць поспеху?

ПОСПЕХ= …

Чыстапісанне.

.

¾  Спішыце. Растлумачце правапіс прапушчаных літар.

—Які агульны сэнс маюць усе гэтыя сказы?

Складзіце і запішыце яшчэ адно пыказванне

5. Слоўнікавая работа

Адзін вучань працуе з карткай каля дошкі.

Уставіць прапушчаныя літары.

С.кунда, бал..рына, асц..рожны, бліш..аць, па..еркі, ч..цвер, за..жды, б..рэт, д..легацыя.

Са словам чацвёрты скласці сказ   .

Актуалізацыя ведаў. Паведамленне тэмы і задач урока.

Успомніць папярэдні матэрыял нам дапаможа казка. Паслухайце ўважліва і адкажыце, аб якой часціне мовы ідзе гаворка.

Задумалася аднойчы Граматыка: “Назоўнікі просяцца ў адпачынак. Кім жа іх замяніць на гэты час?” Яна знайшла рашэнне: “Трэба прыдумаць новую часціну мовы. Няхай імёны ідуць у адпачынак, а новая часціна мовы будзе ўказваць на прадметы замест назоўніка.” Граматыка вырашыла: “Імёны змяняюцца па склонах, ліках, маюць род. Значыць, і новай часціне мовы, якая будзе іх замяняць, я таксама дазволю змяняцца па склонах, ліках і некаторым мець катэгорыю рода”.

Пра якую часціну мовы ідзе гаворка?

Якую ролю ў сказах выконвае займеннік?

Сёння на ўроку мы працягнем размову пра займеннік.

Тэма ўрока: Займеннікі 1,2,3-й асобы адзіночнага і множнага ліку

Карыстаючыся словамі даведацца, зразумець, навучыцца, сфармулюйце задачы сваёй работы на ўроку.

Вывучэнне новага матэрыялу.

Адна з асноўных задач займенніка – указваць на асобу або прадмет.

пр.78 стар.48

Уважліва чытаем правіла, запамінаем. Стар.49

ВЫВАД: Займеннікі ўказваюць на асобу або прадмет, пра які ідзе гаворка. У залежнасці ад гэтага вылучаюць займеннікі 1, 2. 3-яй асобы.

Адна з граматычных катэгорый займенніка – гэта лік.

Якога ліку могуць быць займеннікі? Напрыклад.

Падумайце: калі ў сказе неабходна замяніць назоўнік адзіночнага ліку, якімі займеннікамі будзем карыстацца? А калі назоўнік множнага ліку?

Практ.79.

1гр- выпісаць 1 сказ,у якіх займеннік указвае на адну асобу або пра прадмет

2гр.- выпісаць 1 сказ,у якіх займеннік указвае на некалькі асоб.

Правіла стар.50

Фізхвілінка

Замацаванне вывучанага.

Складзенай памяткай вы зможаце карыстацца пры выкананні практыкаванняў.

Якая ўмова практыкавання? Запішыце верш па памяці, выканайце ўмову. САМАСТОЙНАЯ РАБОТА.

Пр.80(узаемаправерка) Якая ўмова практыкавання?

Гуляем з займеннікамі ў хованкі. Трэба знайсці ў словах асабовыя займеннікі і запісаць іх. (пр.81)

Вынік урока. Рэфлексія.

Дапоўніце сказы:

Займеннік – гэта…

Асабовыя займеннікі ўказваюць…

Займеннікі 1-й асобы…

Займеннікі 2-й асобы…

Займеннікі 3-й асобы…

Выстаўленне адзнак.

9. Рэфлексія

Вучні заканчваюць сказы.

Сёння на ўроку:

 я навучыуся...

мне было цікава...

 мне было цяжка...

Дамашняе заданне.

Пр. 83, правілы.

Беларуская мова, 4 клас

Дата_________________________

Тэма: Скланенне займеннікаў 2-й асобы

Мэты: Пазнаёміць са скланеннем  займеннікаў  2-й асобы,  іх  склонавымі формамі, з сінтаксічнай

функцыяй займеннікаў у сказах; вучыць вызначаць склон займеннікаў, утвараць  склонавыя

формы займеннікаў 2-й асобы, ужываць іх у сказах; ужываць займеннік Вы і  яго формы  пры

ветлівым вусным і пісьмовым  звароце  да незнаёмых або старэйшых лю дзей; развіваць арфаграфічную пільнасць, граматычны  лад  маўлення, пісьмовае звязнае маўленне  навучэнцаў; выхоўваць  культуру

маўлення фарміраваць уменне пазбягаць паўтораў у мове, выкарыстоўваючы асабовыя займеннікі; практыкаваць у правільным ужыванні ў мове ўскосных склонавых формаў асабовых займеннікаў; выхоўваць увагу і любоў да родных, павагу да старых.

Абсталяванне: падручнікі, карткі для індывідуальнай работы, папяровыя сняжынкі

Ход урока

Арганізацыйны момант.       Настрой на работу.

 Для пачатку ўрока настаўнік выкарыстоўвае метад “Вітанне”. Робячы адпаведны жэст рукой, ён кажа:

·         Я вітаю тых, хто  сёння з задавальненнем ішоў у школу;

·         хто трывожыўся з розных прычын;

·         тых, у каго добры настрой;

·         тых, хто любіць вучыцца;

·         хто хоча атрымаць на ўроку добрую адзнаку;

-    тых, хто ведае, як пішуцца   прыназоўнікі з займеннікамі і можа зараз сказаць.

Давайце ўсміхнемся адзін аднаму. Мне вельмі прыемна бачыць усмешкі на вашых тварах, і я вельмі хачу, каб сённяшні наш урок прынёс усім задавальненне. Жадаю вам поспехаў.

Арфаграфічная размінка.

-    Прачытайце радкі верша. Устаўце прапушчаныя літары, растлумачце іх правапіс.

Родныя рукі.

Я ласкай сагрэты,

П..шчотай тваёю.

Ты ясн… сонца,

Што рана  ..стае.

                     І робяць усё

                    Для мяне з любоўю

                    Р..дныя рукі,

                    Мама, твае.

                                      У.Місун.

       -Чаму матуліны рукі самыя ласкавыя?Як трэба адносіцца да маці?

Назавіце займеннікі, вызначце асобу і лік займеннікаў.

Чыстапісанне

  м      М      Мм    

  мы     ма    ям     

          Марыя      матуля     мара

Лексічная  работа. Знайдзіце ў слоўніках тлумачэнне слова мара.

         Мара-тое, што створана ўяўленнем,фантазіяй. Падбярыце аднакаранёвыя словы.

         -Якім займеннікам можна замяніць назоўнік мара? (Яна)

      - Чаму займеннікі ў тэкстах замяняюць назоўнікі? (Каб назоўнікі ў тэксце не надакучвалі сваім частым паўтарэннем.)

 4. Паведамленне тэмы і мэты ўрока.

-  Каб наша мова была больш выразнай, дакладнай сёння на ўроку мы будзем працягваць вучыцца пазбягаць паўтораў, выкарыстоўваючы для гэтага займеннікі 2-й асобы ў розных склонавых формах.

Сфармулюйце  мэту ўрока. Што яшчэ вы хочаце даведацца на сённяшнім уроку?

 5. Вывучэнне новай тэмы

а) Работа па падручніку

Чытанне  сказаў.  Дапаўненне  іх  рознымі формамі асабовага займенніка ты (практ. 90, с. 55).

Аналіз  табліцы скланення  займеннікаў 2-й асобы (практ. 91, с. 55). Знаёмства з сінтаксічнай функцыяй асабовых займеннікаў у працэсе аналізу інфармацыі рубрыкі «Завяжы вузялок!» (с. 55).

Аналіз фармулёўкі правіла. Чытанне верша. Гутарка па змесце. Вызначэнне склону займенніка тыў сказах. Вусныя звязныя выказванні вучняў пра свой родны горад (пасёлак, вёску) (практ. 92, с. 56).

Вы значэнне склону займенніка выў пытальных сказах. Вусныя адказы на пытанні.

Запіс трох сказаў на выбар (практ. 93, с. 56).

Знаёмства з правілам ужывання займенніка Выі яго форм пры ветлівым вусным і пісьмовым звароце да незнаёмых або старэйшых людзей у працэсе аналізу інфармацыі

рубрыкі «Завяжы вузялок!» (с. 57).

Складанне  пісьмовага  запрашэння для настаўніка на выпускны ранішнік (практ. 94,

с. 57).

Дапаўненне словазлучэнняў  патрэбнай склонавай формай займенніка ты. Вызна-чэнне склону займенніка ў словазлучэннях. Складанне сказа з адным словазлучэннем

на выбар (практ. 95, с. 57)

   б) Назіранне над роляй займенніка ў тэксце. (Тэкст на лістках у кожнага  вучня.)

       Дзядуля спазняўся на аўтобус. Ледзь зайшоў дзядуля ў салон, як дзверы зачыніліся.У аўтобусе было многа дзяцей. Дзеці спачатку не заўважылі дзядулю.Дзе б толькі прысесці? Тут адзін хлопчык убачыў старога. Хлопчык ускочыў і прапанаваў старому сваё месца.Слаўны хлопчык. Ветлівы.Вось каб усе такія!

- Што вы заўважылі? (У гэтым тэксце некаторыя назоўнікі патрэбна замяніць займеннікамі.Тады тэкст стане прыгажэйшым.)

-Паспрабуем гэта зрабіць.

-А хто з вас паступіў бы так, як гэты хлопчык?

 Фізкультхвілінка, зарадка для вачэй, фізкультурныя практыкаванні.

6. Замацаванне вывучанага

1. Спішыце тэкст. Падкрэсліце асабовыя займеннікі. Вызначце асобу і лік займеннікаў.

      Дарагі сябра! Ты вучышся ў чацвёртым класе. Табе трэба многа ведаць. Цябе вучаць настаўнікі.  У бібліятэцы  цябе чакаюць цікавыя кніжкі. (Вучні працуюць індывідуальна, потым у парах, затым правільнасць выканання задання правяраецца ўголас.)

  2. Змяніце займеннікі па склонах.

Настаўнік чытае тэкст.Вучань запісвае ў слупок на дошцы, а астатнія – у сшыткі толькі займеннікі, якія сустракаюцца ў тэксце.

-Я пайшоў гуляць на двор.Там хлопчыкі гулялі ў хакей.У (я) не было клюшкі. Мой сябар Дзіма даў (я) сваю і прапанаваў пагуляць.Хлопчыкі паглядзелі на (я)  і згадзіліся. Са ( я)  у адной камандзе гулялі Саша,Толя і Рыгор.Калі скончылася гульня, пра (я) гаварылі з павагай. І гэта недарэмна, таму што я забіў аж чатыры шайбы!

я

(у)мне

(на)мяне

(са)мной

пра мяне

-  Вызначце склон займеннікаў.

3. Гульня “Хто я?”

На стале настаўніка стаіць скрынка.У ёй ляжаць папяровыя сняжынкі.На кожнай напісаны займеннік у якім-небудзь склоне.Трэба, паставіўшы займеннік у пачатковую форму, вызначыць асобу і лік.

Яе, табе, мной, яму, намі, яго, вас, аб ёй, нам, вамі, цябе.

4. Пытанні-жарты.

-Якія 2 займеннікі ўтвараюць назоўнік, што псуе дарогі?(Ямы).

- З дапамогай якіх 3 займеннікаў і прыстаўкі -па- рукі стануць чыстыя? (Памытыя.)

- З дапамогай якіх займеннікаў можна ўтварыць дзеяслоў падобны да папярэдняга? (Вымытыя)

5. Прачытайце рыфмаванку і знайдзіце займеннікі.

Ён, яна, яны і мы

елі смачныя бліны.

Мне, табе, ёй і яму

Далі яшчэ па аднаму.

Шчыры”дзякуй” кажам мы

за сняданак, за бліны.

-Выпішыце іх, вызначце асобу, лік і склон займеннікаў.

      А зараз складзіце  рыфмаванку  самі.

Я спяваў, ты... (танцаваў).

Я чытаў, а ты... (пісаў).

Я спытаў, ты …(адказаў),

Словы сэнсам я звязаў.

Мы гулялі, рыфмавалі

І займеннікі назвалі.

7.   Вынік урока.

      -Як пішуцца прыназоўнікі з займеннікамі?

      -Якую ролю ў сказе выконваюць займеннікі?

8.  Дамашняе заданне.

Практыкаванне 101, стар.65. Падрыхтаваць адказы на пытанні рубрыкі “Праверце сябе”

9.  Рэфлексія.      Закончыце фразу.

Займеннік-гэта...

Мне спадабалася...

Я хацеў бы яшчэ раз...

Тэма: Скланенне  займеннікаў 1-й  асобы

Мэты: Пазнаёміць са скланеннем  займеннікаў  1-й асобы,  іх  склонавымі фор мамі,  з правапісам прыназоўнікаў з займеннікамі;  вучыць  вызначаць склон займеннікаў, утвараць  склонавыя

формы  займеннікаў 1-й  асобы,  ужываць  іх у сказах,  правільна  пісаць прыназоўнікі з асабовымі  займеннікамі; развіваць  арфаграфічную  пільнасць,  граматычны  лад  маўлення, вуснае звязнае маўленне на вучэнцаў; выхоўваць здаровы лад жыцця.

Абсталяванне: падручнік, табліца “Змяненне асабовых займеннікаў”, карткі для індывідуальных заданняў, слоўнік фразеалагізмаў

Ход урока

1. Арганізацыйны момант. Добры дзень! На кожную літару гэтага словазлучэння прыдумайце словы – пажаданні сваім сябрам. (Дабра, дабрыні, бадзёрасці, радасці, зычлівасці,  здароўя, еднасці, настрою, натхнення)

2. Праверка дамашняга задання.

- Назавіце ў дамашнім практыкаванні  займеннікі першай і другой асобы , 3-й асобы і назоўнікі, якія іх замяняюць.

3. Арфаграфічная размінка. Прачытайце тэкст верша. Як трэба адносіцца да сваіх сяброў?

Дав...раюся яму,

Сябру любаму свайму.

У агні і на ва...е

Ён не здра...іць мне ні...е.

-Устаўце прапушчаныя літары. Растлумачце свой выбар.

-Назавіце займеннікі. Вызначце іх асобу.

4. Чыстапісанне.

ДдД   дЛдЛ   дДд

- Рашыце  галаваломку. Прачытайце  словы, якія запісаны ў адваротным парадку. Запішыце  іх.

ЯНЫРБАД              ЙУКЯЗД          СІНЯЗД

- Якія словы атрымаліся? Як іх трэба напісаць?

дабрыня дзякуй Дзяніс

- Як вы разумееце змест наступнага сказа? Як пішуцца дзеясловы з не? Успомніце алгарытм для напісання парных звонкіх і глухіх зычных. Устаўце патрэбныя літары. Запішыце сказ у сшыткі.

Добры дру... ( не ) падв...дзе, ( не ) пакіне ў б...дзе.

Тлумачэнне сэнсу слоў:

Дабрыня - якасць чалавечых адносін.

Дзякуй - слова ўдзячнасці.

 Фізкультхвілінка, зарадка для вачэй.

 У  гэтым класе ўсе сябры,

У гэтым класе - я і ты.

( дзеці маршыруюць )

Усміхнісь таму, хто справа,

Усміхнісь таму, хто злева.

( выконваюць адпаведныя рухі )

5. Слоўнікавая работа. (Адзін вучань працуе ля дошкі, астатнія самастойна, з узаемаправеркай выкананага.)

С..кунда, бал..рына, асц...рожны, бліш...аць, па...еркі, ч...цвер,  за...жды, б...рэт, д...легацыя, памо..нік, упэўненасць, услых.

       Прыдумайце да слова услых  аднакаранёвыя словы. Запомніце, як пішацца гэтае слоўнікавае слова.

6.  Новая тэма

- На папярэдніх уроках мы пазнаёміліся з асабовымі займеннікамі, а сёння на ўроку

будзем вучыцца змяняць іх па пытаннях, скланяць.

На дошцы запісаны спалучэнні слоў:

Дапамажы  мне, раскажу аб табе, бачу яго, цікаўлюся ёй, папрашу цябе.

- Якую часціну мовы замяняюць займеннікі?

- Як мы вызначаем склон назоўнікаў?

- Такім жа чынам мы вызначаем і склон займеннікаў.

- Назавіце займеннікі, пастаўце да іх пытанні і вызначце склон.

Ø  Апора на табліцу на старонцы 52.

-Разгледзьце табліцу. На якія пытанні адказваюць займеннікі? Якая часціна мовы мае такія ж пытанні?  Паназірайце, як змяняюцца па склонах займенніки я, мы.

Ø  Знаёмства са скланеннем асабовых займеннікаў у працэсе аналізу інфармацыі рубрыкі

«Завяжы вузялок!» (с. 52).

Ø  Аналіз фармулёўкі правіла (с. 53).

    - Практыкаванне 86, стар.53. Знайдзіце займеннікі. Вызначце  іх склон. (Выконваецца з каменціраваннем, з апорай на табліцу)

   7. Замацаванне вывучанага.

Ø   Работа з падручнікам.

Ø   Дапаўненне словазлучэнняў  патрэбнай склонавай формай займенніка мы. Вызначэнне склону займенніка ў словазлучэннях. Складанне сказа з адным словазлучэннем на выбар (практ. 87, с. 53).

Ø   Размежаванне форм роднага і вінавальнага склонаў займеннікаў я, мы ў сказах шляхам падстаноўкі назоўніка 1-га скланення ў форме адзіночнага ліку (практ. 88, с. 54)

Развіццё мовы. Тлумачэнне фразеалагізма абое рабое. (Прывядзіце  адпаведныя фразеалагізмы з рускай мовы: два сапога пара, одного поля ягоды.) Складзіце сказ з дадзеным фразеалагізмам.

Ø  Самастойная работа.   Практыкаванне ў дадатковым сшытку №___ , стар._____

8. Падвядзенне вынікаў урока.

     Устаўце прапушчаныя словы:

Ë Займеннік - гэта часціна мовы, якая ўжываецца замест ....

Ë Займеннікі    1асобы...

§  2 асобы...

§  3 асобы...

Ë Займеннікі змяняюцца па ...

Ë Якія асабовыя займеннікі змяняюцца па склонах аднолькава? ( ён, яно)

9. Дамашняе заданне.

Практыкаванне 89, стар.54.

10. Рэфлексія.

Сёння на ўроку я:

навучыўся...   

было цікава...     

было цяжка...

-Дзякуй за працу. Жадаю поспехаў!